There is a Crack in the Museum of History. Is That How the Future Gets in?

Tranzit.hu (Boedapest) en BAK, basis voor actuele kunst organiseren op 13 en 14 mei 2015 gezamenlijk de public editorial meeting en conferentie There is a Crack in the Museum of History. Is That How the Future Gets in? Deze tweedaagse bijeenkomst in het FUGA Budapesti Építészeti Központ (FUGA Centrum voor Architectuur Boedapest) vindt plaats in het kader van het project FORMER WEST van BAK en het langlopende onderzoeksproject War of Memories van tranzit.hu.

There is a Crack in the Museum of History. Is That How the Future Gets in? verkent de teloorgang van de zogenaamde postcommunistische transitie naar democratie en een van de meest treffende verschijnselen waarmee die gepaard gaat: de fetisjistische obsessie die ons politieke en artistieke voorstellingsvermogen hebben met het verleden. Kunstenaars, curatoren, theoretici en activisten reflecteren in een aantal presentaties en panels op de actuele crises van de democratie, de terugkeer van fascisme in het politieke speelveld en de hedendaagse neiging tot historisch revisionisme. In hun bijdragen behandelen ze de rol die artistieke praktijken en kunstinstellingen spelen in het gezamenlijk construeren van het verleden en het mogelijk terugeisen van de toekomst.

Het programma bestaat uit drie onderzoekslijnen:

Towards the Worst of all Possible Pasts?

Wat met het grootse falen van de Arabische Lente al gesuggereerd werd, is evident geworden met de Oekraïense crisis en een vermeende terugkeer van de Koude Oorlog. Het door het instorten van het communisme ingegeven democratiseringsproces, ooit bestemd als de laatste progressieve beweging in wat politicoloog Francis Fukuyama ‘het museum van de menselijke geschiedenis’ noemde, is tot stilstand gekomen. Zijn democratie en kapitalisme ‘met een menselijk gezicht’ net weer andere ‘droombeelden’ uit het kortstondige leven na de dood van de moderniteit, die zich nu openbaren als nachtmerries waaruit wij niet in staat zijn te ontwaken? Hoe kunnen we hoop blijven koesteren in een wereld die wanhopig worstelt om de terugkeer te voorkomen van het ergst mogelijke verleden?

Performing the End of History

Geschiedenis was in de moderne tijd een onbekwame leermeester. In plaats van een verhaal over gebeurtenissen uit het verleden was het een gebeurtenis op zichzelf. Nu de geschiedenis zélf een verleden is geworden om te onthouden, zijn we de ervaring van een geschiedenis waarvan men kan leren kwijtgeraakt. Geeft de herinnering misschien uiting aan het verlangen naar die verloren ervaring, en strekt die zich daarom uit naar de domeinen van kunst en performance? Drukt de herinnering daar, in (her)vertolkingen en lichaamsbewegingen, het streven uit om niet de eigenaar maar de oorzaak van kennis te zijn en zo te kunnen onderwijzen zonder enige vorm van kennis te bezitten, te delen, of over te dragen? Zou de kunst, hoewel ze geen enkele historische kennis produceert, het verleden wel kunnen maken tot een docent van het leven, een magistra vitae?

Present Pasts: Memory, Oblivion, Trianon

De tijd dat het verleden een eigen plek bezette in ons historische bewustzijn is voorbij. Het historische besef dat ooit onze plaatsbepaling binnen de ruimtetijden van de moderniteit waarborgde, is vervlogen tot ontelbare geheugenculturen die boven een posthistorische werkelijkheid zweven. Men ziet spoken uit het verleden gemakkelijk aan voor die van het heden. In de huidige politieke realiteit strijden herinnering en vergetelheid vaak zij aan zij. Speelt dat nu in Hongarije, waar het Verdrag van Trianon een nog diepere verdeeldheid tussen de levenden lijkt te creëren dan het eerder tussen de doden deed? Zijn de traumatische gevolgen van die gebeurtenis een erfenis uit het verleden of een gloednieuw product van hedendaagse machtsstrijd? Hoe zouden we kunnen voorkomen dat vermeende trauma’s uit het verleden veranderen in veel ernstiger trauma’s in de toekomst?

Aan de bijeenkomst wordt meegewerkt door onder meer: Edit András (kunsthistoricus en curator, Boedapest), Inke Arns (curator en schrijver, Berlijn en Dortmund), Boris Buden (schrijver, cultuurcriticus en vertaler, Berlijn), Tony Chakar (schrijver, architect en kunstenaar, Beiroet), Jodi Dean (schrijver en onderzoeker, Genève en New York), Ferenc Gróf (kunstenaar, Parijs), Daniel Lazare (schrijver en politicoloog, New York), József Mélyi (criticus en kunsthistoricus, Boedapest), Rastko Močnik (socioloog, literatuurtheoreticus, vertaler en activist, Ljubljana), Vjeran Pavlakovic (historicus, Rijeka), Andrew Ryder (schrijver en journalist, Boedapest), Jonas Staal (kunstenaar, Rotterdam), G. M. Tamás (politiek filosoof en schrijver, Boedapest), Andrea Tompa (theatercriticus en schrijver, Boedapest), Zsuzsa Toronyi (museoloog, Boedapest), Jelena Vesić (onafhankelijk curator en schrijver, Belgrado) en Anna Wessely (kunsthistoricus en socioloog, Boedapest). Met vertoningen van werk van kunstenaars en kunstenaarscollectieven Neïl Beloufa (Parijs), Szabolcs Kisspál (Boedapest), Hajnal Németh (Boedapest), Milo Rau (Keulen en Zürich) en Tehnika Schweiz (Boedapest).

Videoregistraties van de Public Editorial Meeting zijn beschikbaar via het digitale platform van FORMER WEST op: www.formerwest.org.

De public editorial meeting en conferentie in Boedapest wordt georganiseerd in een samenwerking van FORMER WEST, vertegenwoordigd door redactieleden Boris Buden, Maria Hlavajova en Simon Sheikh en projectleider Wietske Maas, en tranzit.hu, vertegenwoordigd door curatoren Dóra Hegyi en Zsuzsa László en projectleider Zsóka Leposa.

There is a Crack in the Museum of History. Is That How the Future Gets in? maakt deel uit van de slotfase van FORMER WEST, die zich in de loop van 2014–2016 ontvouwt in de vorm van een reeks public editorial meetings in de aanloop naar de voltooiing van de FORMER WEST-publicatie. De reeks wordt mede mogelijk gemaakt door het Creative Europe-programma van de Europese Unie. FORMER WEST is een initiatief van BAK, basis voor actuele kunst, Utrecht. De activiteiten van BAK, basis voor actuele kunst worden mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de Gemeente Utrecht en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en bijdragen van Stichting DOEN, Amsterdam.

De ERSTE Stichting is de voornaamste partner van tranzit.