Instituting for the Contemporary – deel 1

In de eerste van drie public editorial meetings die in de aanloop naar het uitbrengen van de nieuwe reader Instituting for the Contemporary worden georganiseerd, presenteren Ewa Majewska, Rachel O’Reilly en Simon Sheikh hun voorlopige bijdragen, waarin zij zich ieder richten op een van de acht leidende thema’s van het boek: respectievelijk Compositionalism; Not Not Art, Not Not Politics en Care to Power.

Deze termen roepen vragen op over de methoden die een instelling hanteert en over de weerstand die er tegen instellingen zelf bestaat. Ze stellen voor om daarbij met een aantal zaken rekening te houden: de dwarsverbanden tussen hedendaagse organisaties en de structuren waarin deze kunnen worden vormgegeven (compositionalism); de beperkte mogelijkheid van helder afgebakende categorieën en methodologieën in dergelijke praktijken en de voortdurende onderlinge kruisbestuivingen (not not art, not not politics) en de manier waarop de nauw aan elkaar verbonden vraagstukken van zorg en dialoog zich verhouden tot de instelling (care to power).

Ewa Majewska schetst in haar presentatie een voorstel voor een niet-heroïsche vorm van “zwak verzet” die de vraag van een mogelijke gemeenschappelijk georganiseerde instelling, of “instituut van de common” oproept. Dit nieuwe institutionele model komt voort uit het veelzijdige debat over de commons en de politieke slagkracht van die notie van de meent; een discussie die dissidente standpunten met een oorsprong in feminisme, postkolonialisme en de zogenaamde “perifere landen” verenigt.

Op basis van haar lopende project The Gas Imaginary presenteert Rachel O’Reilly een selectie interventies, beelden en teksten die inzetbaar zijn voor het interpreteren van het huidige historische moment. Ze bieden ons inzicht in een heden waarin “extractivistisch realisme” en contra-politieke bewegingen elk met hun beperkingen naast elkaar bestaan en de esthetische tactieken van de hedendaagse industrie en de neoliberale culturele sector elkaar steeds dichter naderen.

Met het toepassen van speaking truth to power verbindt Simon Sheikh verschillende noties van zorg of zorgdragen (voor zichzelf) aan een overweging van de manier waarop een instelling opnieuw zou kunnen worden vormgegeven. Waar de institutionele kritiek, als politieke kritiek binnen de kunst, lange tijd werd ingegeven door het spreken van de waarheid, suggereert de door Sheikh voorgestelde koppeling van zorg aan macht nu dat de positie van de spreker (die zowel door een publiek tot stand komt als uit naam van dat geheel spreekt) centraal zou moeten staan in het denken over wat het betekent een instelling te organiseren, en meer nog: leiding te geven of te besturen.

Ewa Majewska is een feministisch filosoof en kunstcriticus. Vanaf 2003 doceerde Majewska Gender Studies aan de Universiteit van Warschau en werkte ze als adjunct-hoogleraar aan de universiteiten van Szczecin en Krakau in Polen. Ze bekleedde postdoc onderzoeksposities aan de universiteiten van Berkeley en Örebro. Ze publiceerde onder meer de boeken Feminizm jako filozofia społeczna (2009) en Sztuka jako pozór? (2013) en er zijn artikelen van haar hand verschenen in tijdschriften als e-flux, Signs, Nowa Krytyka en Le Monde Diplomatique. Momenteel is ze als docent verbonden aan de Graduate School for Social Research van het filosofisch en sociologisch instituut van de Poolse Academie van Wetenschappen (IFiS PAN) in Warschau en werkt ze als fellow bij het Institute for Cultural Inquiry in Berlijn aan het project Chasing Europe, or on the Semi-Peripheral Publics. Majewska is gevestigd in Berlijn en Warschau.

Rachel O’Reilly is schrijver, kunstenaar, curator en onderzoeker. Met Jelena Vesić werkt ze momenteel aan een project rond het begrip ‘neutraliteit’ in de verhouding tussen de nalatenschap van de Beweging van Niet-Gebonden Landen en de hedendaagse curatoreneconomie. Met Danny Butt onderzoekt ze de autonomie van de kunst in gekoloniseerde gebieden. Ze behaalde een Masterstitel in Media & Cultuur aan de Universiteit van Amsterdam en werkt nu aan het Dutch Art Institute, waar ze de cursus ‘At the Limits of the Writerly’ geeft, in het kader van het programma How to Do Things with Theory. In de periode 2013–2014 was ze Jan van Eyck-participant en tussen 2004 en 2008 was ze film-, video- en nieuwemedia-curator bij de Gallery of Modern Art in Brisbane, waarbij ze o.a. bijdroeg aan de vijfde Asia Pacific Triennial of Contemporary Art. Recente tentoonstellingen die ze samenstelde zijn onder meer: Some Profound Misunderstanding at the Heart of What Is, Hedah Contemporary Art Space, 2013-14; Videoground, MAAP (Bangkok Experimental Film Festival, Gene Siskel Film Studies Centre, USA), 2008 en The Leisure Class (with Kathryn Weir), Gallery of Modern Art, Brisbane, 2007. Artistiek werk van O’Reilly is onder meer gepresenteerd bij: de David Roberts Art Foundation, Londen; het Museum voor Joegoslavische Geschiedenis, Belgrado; If I Can’t Dance, Amsterdam en het Institute of Modern Art, Brisbane. Geschreven werk is uitgegeven bij: Cambridge Scholars Press, MIT Press, het tijdschrift Postcolonial Studies en in tentoonstellingscatalogi en digitale readers met kunstkritiek. O’Reilly woont en werkt in Berlijn en Amsterdam.

Simon Sheikh is een curator en schrijver die zich in zijn werk verdiept in tentoonstellingspraktijken en politieke verbeelding. Hij is hoofddocent Kunst en programmaleider van de MFA in curating aan Goldsmiths, University of London. Sheikh was van 2002 tot 2009 coördinator van het Critical Studies-programma aan de Kunstacademie van Malmö. Hij was in de periode 2003–2004 tevens curator bij NIFCA in Helsinki, nadat hij van 1999 tot en met 2002 leiding had gegeven aan het Overgaden Instituut voor Hedendaagse Kunst in Kopenhagen. Tussen 1996 en 2002 was hij redacteur van het blad Øjeblikket en lid van projectgroep GLOBE tussen 1993 en 2000. Recente projecten van Sheikh in de hoedanigheid van curator zijn onder meer: Reading / Capital (for Althusser), DEPO, Istanboel, 2014; Unauthorized, Inter Arts Lab, Malmö, 2012; All That Fits: The Aesthetics of Journalism, QUAD, Derby, 2011 (met Alfredo Cramerotti); Do You Remember the Future?, TOK / Project Loft Etagi, Sint Petersburg, 2011; Vectors of the Possible, BAK, basis voor actuele kunst, Utrecht, 2010 en Capital (It Fails Us Now), UKS, Oslo, 2005 and Kunstihoone, Tallinn, 2006. Geschreven werk van Sheikh is verschenen in bladen als Afterall, an architecture, Open, Springerin en Texte zur Kunst. Als redacteur en co-auteur is hij betrokken geweest bij de publicatie van o.a.: On Horizons: A Critical Reader on Contemporary Art (met Maria Hlavajova en Jill Winder) (2011); Capital (it fails us now) (2006); In the Place of the Public Sphere? (2005); Knut Åsdam. Speech. Living. Sexualities. Struggle. (2004) en We Are all Normal (met Katya Sander) (2001). Samen met Boris Buden en Maria Hlavajova is Sheikh verantwoordelijk voor de samenstelling van de in 2016 te verschijnen publicatie FORMER WEST: Art and the Contemporary after 1989. Sheikh woont en werkt in Berlijn en Londen.