Learning Laboratories

Learning Laboratories: Architecture, Instructional Technology, and the Social Production of Pedagogical Space Around 1970 is een onderzoekstentoonstelling en symposium met als doel onderwijskundige verbeeldingen – de vroegere voorstellingen van de toekomst van het onderwijs – te reconstrueren door leerruimtes en kennisomgevingen uit de jaren zestig en zeventig te ontleden. In schril contrast met de huidige crisis in het onderwijs, gekenmerkt door opdeling en afbakening, extreme bezuinigingen en commodificatie, neoliberaal managerisme en een ‘resultaat’-gerichte fetisjering van meetbaarheid, leidden de architectuurprogramma’s en het onderwijskundig onderzoek rond 1970 tot een aantal experimentele bouwprincipes en pedagogische idealen zoals de ‘scholengemeenschap’, de ‘openplanschool’ en de ‘school zonder muren’.

Door middel van een selectie casestudy’s van onderwijsarchitectuur en leertechnologieën uit de periode verkent Learning Laboratories de experimentele belichamingen van verschillende ruimtelijk-pedagogische ideologieën en geeft het een blik op de ontwikkelingen in het ontwerp, de politiek en de psychologie van het onderwijs. Op meerdere manieren blikt de tentoonstelling terug op de antwoorden die met en in het onderwijs zijn geboden op de economische en demografische realiteiten van de naoorlogse generatie. Het biedt diverse lezingen op de nauw verbonden niveaus van (geo)politiek, planologie, onderwijskunde, leertechnologie en architectuur, waarmee het een hulpbron vormt voor de huidige precaire situatie en mogelijkheden toont om anders te leren.

De casestudy’s betreffen onder meer: de Laborschule en de Oberstufen-Kolleg in Bielefeld, beide gebaseerd op het concept van de ‘ontschoolde school’ (onderzoek voorbereid door Gregor Harbusch); televisueel onderwijs, ook bekend als ‘tele-leren’, ontwikkeld in Ivoorkust met als doel de landelijke bevolking in het onderwijssysteem te betrekken; de extraterritoriale ‘pilotscholen’ en nomadische scholen die door guerrillastrijders in Guinee-Bissau tijdens de antikoloniale oorlogen door de Bevrijde Zones werden vervoerd, hier gepresenteerd door Filipa César en Sónia Vaz Borges. Middels fotografie, video en geschreven materiaal worden ook leerprocessen, technologieën en voorzieningen uit verschillende landen als Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Cuba onderzocht in de werken van: Hartmut Bitomsky en Harun Farocki; Darcy Lange; Wendelien van Oldenborgh; en Florian Zeyfang, Alexander Schmoeger en Lisa Schmidt-Colinet. Tussen 1960 en 1980 gepubliceerde tijdschriften, boeken en handleidingen, inclusief rapporten van Educational Facilities Laboratories (Onderwijsvoorzieningen Laboratoria), Schulbauinstitut der Länder (Federaal Instituut voor Scholenbouw) en het Informatiecentrum voor Scholenbouw, vormen een uitgebreide bibliotheek die het onderzoeksmateriaal van de tentoonstelling ontsluit.

Learning Laboratories is ontwikkeld door de in Berlijn gevestigde curator en schrijver Tom Holert en wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de Gemeente Utrecht en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De tentoonstelling is ontworpen door Kooperative für Darstellungspolitik, Berlijn en is gerealiseerd in samenwerking met Haus der Kulturen der Welt, Berlijn en het Harun Farocki Institut, Berlijn.

02.12.2016, 17.00–19.00 uur
Opening

04.02.2017
Symposium
The Real Estate of Education