How to Sort out the Many Ambiguities of the Concept of Anthropocene
BAK, basis voor actuele kunst en het Centre for the Humanities van de Universiteit Utrecht organiseren een lezing van filosoof Bruno Latour, gevolgd door een respons van antropoloog Anna Tsing. De lezing vindt op zaterdag 18 april 2015 van 11.00 tot 13.00 uur plaats in de Stadsschouwburg in Utrecht.
Deze bijeenkomst maakt deel uit van het project Anthropocene Observatory bij BAK. De hypothese van het “antropoceen” die hierin centraal staat, typeert ons heden als een geologisch tijdvak dat bepaald wordt door menselijke verstoringen van de ecosystemen van de aarde. Bruno Latour behandelt het gebruik en de uiteenlopende mogelijke interpretaties van het veelledige, nieuwe en toch wispelturige concept van het antropoceen. In dit concept komen geologie, filosofie, theologie en sociale wetenschappen bij elkaar. Latour heeft het antropoceen bestempeld als een ‘wake up call’, die zowel de tijd als de ruimte waarin we leven op een radicale manier van nieuwe kaders voorziet. Het antropoceen vormt de definitieve ontkenning van de scheiding tussen natuur en mens die “sinds de opkomst van het modernisme wetenschap en politiek verlamd heeft.” Nu we op het punt zijn beland dat “de dromen die in het holoceen konden worden gekoesterd niet langer kunnen voortbestaan,” is het de meest waarschijnlijke optie die we hebben om ons weg te leiden uit het denkbeeld van de modernisering. Anna Tsing reageert op de lezing van Latour vanuit het gezichtspunt van haar onderzoek naar ‘leven in het antropoceen,’ dat antropologische, biologische en filosofische inzichten verweeft in een studie naar de mogelijke invullingen van de “soorten levens die worden opgebouwd en de toekomsten die mogelijk zijn in de geruïneerde, opnieuw verwilderde en onbedoelde landschappen” van dit geologische tijdvak.
Bruno Latour is een filosoof, antropoloog en wetenschapssocioloog die momenteel doceert aan het Parijse Instituut voor Politieke Studies. Publicaties van zijn hand zijn onder meer: An Inquiry into Modes of Existence (2013), Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory (2005); Politics of Nature: How to Bring the Sciences into Democracy (2004) en We Have Never Been Modern (1991).
Anna Tsing is hoogleraar antropologie aan de Universiteit van Californië in Santa Cruz en Niels Bohr professor op het Departement van Cultuur en Maatschappij aan de Universiteit van Aarhus. Ze is auteur van onder meer: Friction: An Ethnography of Global Connection (2005) en medesamensteller van de bundels Words in Motion: Toward a Global Lexicon (2009) (met Carol Gluck), Communities and Conservation: Histories and Politics of Community-Based Natural Resource Management (2005) (met J. Peter Brosius en Charles Zerner), en Nature in the Global South: Environmental Projects in South and Southeast Asia (2003) (met Paul Greenough).
Dit project maakt deel uit van het hoofdstuk Human-Inhuman-Posthuman van de langetermijnreeks Future Vocabularies (2014–2016). Het wordt ontwikkeld in samenwerking met prof. Rosi Braidotti (in haar hoedanigheid als BAK Research Fellow) en mede georganiseerd door het Centre for the Humanities van de Universiteit Utrecht. De tentoonstelling en discursieve omgeving Anthropocene Observatory, die eveneens deel uit maakt van dit hoofdstuk, is een project van Territorial Agency (John Palmesino en Ann-Sofi Rönnskog), Armin Linke en Anselm Franke. Anthropocene Observatory is tot en met 26 april 2015 te zien bij BAK.
De activiteiten van BAK worden mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Utrecht en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het project Future Vocabularies wordt mede mogelijk door Stichting DOEN, Amsterdam.
