Forest Law

Kunstenaar-onderzoeker Ursula Biemann en architect Paulo Tavares nemen ons in hun gezamenlijke video-installatie Forest Law (2014) mee naar Ecuador, waar de natuur beschouwd wordt als een subject met eigen rechten. Het werk laat ons zien hoe een radicaal veranderde houding ten opzichte van de natuur daar mogelijk is geworden, ondanks de uitdagingen die ermee gepaard gaan.

Tavares en Biemann demonstreren gecompliceerde relaties tussen mens en Aarde, zoals de onderlinge verhoudingen tussen transnationale industrie, migratie en inheemse vormen van ecologie. Ze vestigen de aandacht op de inzet van inheemse juristen en deskundigen voor het bijstellen van de grondwet van de staat Ecuador. Dankzij die inspanningen zijn de basisrechten van natuurlijke ecosystemen vastgelegd in de alternatieve richtlijn, die in 2008 van kracht werd. De natuur is daarmee, hoe kwetsbaar, complex en omstreden die nieuwe status ook nog is, onderwerp geworden van de landelijke wetgeving. Overheden en bedrijven die zich natuurlijke hulpbronnen met geweld toe-eigenen kunnen zo, in ieder geval in Ecuador, juridisch ter verantwoording worden geroepen.

Het onderzoek van Biemann en Tavares naar een reeks spraakmakende casussen aan het Inter-Amerikaanse Hof voor de Rechten van de Mens vormt de leidraad van Forest Law. Daar werd gepleit voor het bij wet toekennen van rechten aan de natuur, in het licht van de verwoesting die de mens met gaswinning en mijnbouw veroorzaakt in regenwouden in het zuidoosten van het land. Hoewel dit mineraalrijke en biologisch gevarieerde gebied in de Amazone gezien wordt als het soevereine land van inheemse naties, staat het onder voortdurende druk van roofzuchtige actoren uit binnen- en buitenland (zoals oliegiganten Chevron/Texaco en CGC), die ernaar streven nog meer grondstoffen te onttrekken aan een woudbodem die ze al vervuild en vergiftigd hebben. Door deze rechtszaken na te vertellen verbindt Forest Law de wereldwijd nauw aan elkaar gerelateerde kwesties van milieupolitiek en postkolonialisme, van sociale gerechtigheid en het klimaat en van het menselijke en het posthumane.

Forest Law benadrukt het hardnekkige gegeven dat ook de andere werken van Biemann in deze tentoonstelling, Subatlantic (2015) en Deep Weather (2013), acuut voelbaar maken: we hebben nog niet geleerd om anders te leven in een tijdperk dat wordt bepaald door de enorme gevolgen van de nieuwe sociaal-geologische verdeling die we zelf hebben gecreëerd door onverantwoordelijk met de systemen van de aarde om te gaan. De onderzoeksresultaten en scenario’s in deze tentoonstelling drukken uit hoe de wereldgeschiedenis vervlochten is met de natuur, en hoezeer de natuur vervlochten is met lokale geschiedenissen die aansluiten bij het voor globalisering kenmerkende patroon van uitbuiting en marginalisering. Daarnaast verenigen ze verhalen van historisch en toekomstig verzet. Ze zetten ons ertoe aan om de manier waarop wij in de wereld zijn en met de planeet bestaan te heroverwegen als een enkelvoudige methode: iets dat een cruciale politieke opgave van onze tijd zou kunnen worden.

Ursula Biemann is een in Zürich gevestigde kunstenaar, onderzoeker en video-essayist. In haar werk legt Biemann zich toe op een verkenning van de onevenwichtige distributie van grondstoffen, klimaatverandering, en ecologieën van olie en water als beginselen voor machtsverhoudingen op de planeet.

Paulo Tavares is een architect en stedenbouwkundige die in zijn werk de visuele en ruimtelijke politiek rond territoriale geschillen en klimaatverandering in het Amazonegebied en andere grensgebieden in de derde wereld behandelt. Tavares is gevestigd in Quito.

De activiteiten van BAK, basis voor actuele kunst worden mede mogelijk gemaakt door financiële steun van de Gemeente Utrecht en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het project Future Vocabularies wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting DOEN, Amsterdam.

De tentoonstelling Forest Law wordt mede mogelijk gemaakt door de stichting Pro Helvetia, the Swiss Arts Council.