Radical Democracy, Art and Spaces of Conflict

Terwijl het neoliberale, door de economie aangedreven democratische regime de bestaande orde lijkt te handhaven door noodzakelijkheid en massale consensus te genereren, loopt ook de kunst het risico te worden ingezet om dit consensusbeleid te versterken. Geconfronteerd met dit risico pleit BAVO voor een ‘wild’ of ‘gek’ artistiek gebaar dat het opgelegde krappe kader van onze denkwijzen en de reikwijdte van verbeelding in ons postsocialistische tijdperk zou verstoren. Het project Swiss-Swiss Democracy, dat in 2004 werd gerealiseerd door de kunstenaar Thomas Hirschhorn, is een bijzonder gewaagd en constructief voorbeeld van een dergelijk gebaar. Het project, dat plaatsvond in het Swiss Cultural Centre in Parijs, was een reactie op het succes van de neoconservatieve partij bij de Zwitserse verkiezingen. Het plaatste vraagtekens bij de toestand van de democratie in het land door middel van Hirschhorns unieke artistieke taal –een complexe installatie/constructie van karton, folie, duct-tape, gevonden voorwerpen, beelden en knipsels uit de gedrukte media en graffiti-achtige uitspraken, alsmede een theaterstuk en een lezingenserie. Swiss-Swiss Democracy leidde tot ophef onder Zwitserse politici, wat onder andere tot gevolg had dat er flink werd gesneden in het budget van Pro Helvetia, een staatsorganisatie voor beeldende kunst die het project had ondersteund. Zou men kunnen concluderen dat, gezien dit soort projecten die in het zogeheten publieke domein plaatsvinden en die leiden tot actieve debatten en geschillen, de kern van de radicale potentie van kunst ligt in het verstoren van de gevestigde orde en in het creëren van een ruimte voor conflict? Na een inleiding door BAVO en een lezing/presentatie door Thomas Hirschhorn zal Marcus Steinweg, een filosoof en schrijver die vaak met Hirschhorn heeft samengewerkt (onder andere aan Swiss-Swiss Democracy), dieper ingaan op deze vraag naar de politieke relevantie van kunst, waarna hij in discussie zal gaan met het publiek.