Islam in the West: Impossible Religion or Clashing Culture?

‘Hoeveel generaties duurt het feitelijk om een echte burger te worden?’

De Egyptisch-Zwitserse denker, publicist en academicus Tariq Ramadan stelt dat de islam niet alleen in de Middeleeuwen een significante bijdrage heeft geleverd aan het ontstaan van Europa (en het Westen), maar dat het tijd wordt te erkennen dat moslims, die vanaf de Tweede Wereldoorlog al minstens drie generaties in het Westen aanwezig zijn, een verrijking in plaats van een bedreiging voor de maatschappij betekenen. Ramadan is op zoek naar manieren om de islam met het westerse liberalisme te verzoenen, iets dat volgens hem mogelijk is zonder de kern van de seculiere samenleving aan te tasten. Voor de moslimgemeenschap zou dit betekenen dat men moet leren leven met een meervoudige identiteit—dat men bijvoorbeeld tegelijkertijd Nederlands van nationaliteit, islamitisch van religie en Europees van cultuur kan zijn. Volgens hem is het daarbij nodig dat moslims hun psychologische slachtofferrol opgeven en die inruilen voor een echte, kritische loyaliteit aan het land waar ze wonen, en zich niet langer richten op ‘integratie’, maar op ‘participatie’ en ‘eigen inbreng’. Het is even belangrijk dat het Westen op zijn beurt niet langer de ogen sluit voor de eigen problemen, voor de eigen sociale en politieke crises, maar bovenal voor het risico dat het extreemrechtse discours de norm wordt en dat als gevolg daarvan immigranten en andere ‘buitenstaanders’ als verdacht worden beschouwd. Het erkennen hiervan zou ertoe kunnen bijdragen dat de mentale ruimte vrijkomt die nodig is voor het ontstaan van wederzijds vertrouwen, zodat ‘de nieuwe wij’ de aandacht weer op gemeenschappelijke aangelegenheden kan richten en de samenleving een andere gedeelde toekomst tegemoet kan gaan.