Citizens and Subjects

Als de huidige toestand van de westerse wereld grotendeels wordt bepaald door angst, welke plaats hebben de artistieke en intellectuele praktijk dan in deze moeilijke omstandigheden? Welke mogelijkheden staan kunstenaars ter beschikking om op de huidige urgente kwesties te reageren? Het project Citizens and Subjects, de driedelige Nederlandse bijdrage aan de Biënnale van Venetië van dit jaar, presenteert een van die mogelijkheden. Het project bestaat uit drie delen: Aernout Miks video- en architectuurinstallatie in het Nederlands Paviljoen in Venetië, een ‘critical reader’ met bijdragen van kunstenaars en wetenschappers die in Nederland werkzaam zijn, en deze serie lezingen en seminars, die alledrie betrekking hebben op de door talloze reële of denkbeeldige dreigingen veroorzaakte voortdurend heersende angst die overal in het (zogeheten) Westen pijnlijk voelbaar is. In samenspraak met het protocol dat de Biënnale van Venetië oplegt – als zijnde een forum waar een groot aantal landen van over de hele wereld aan bijdragen (en met elkaar concurreren) met ‘nationale presentaties’ in hun nationale paviljoens – onderzoekt Citizens and Subjects de wisselwerking tussen het begrip natiestaat en de veronderstelde gevaren die deze door middel van aangescherpte ‘veiligheidsmaatregelen’ preventief wil afwenden. Immigratie en terrorisme zijn volgens deze Westerse retoriek, waarmee wij allen geconfronteerd worden, de primaire bronnen van het dreigende gevaar; door eindeloze herhaling in de politiek en de media is deze retoriek onze nieuwe ‘norm’ geworden. In deze inleidende lezing in de serie Citizens and Subjects: Practices and Debates bespreken Aernout Mik en Maria Hlavajova deze kwesties als het paradigma van onze tijd en geven hun visie op de manier waarop we ons vanuit de kunst een ander soort werkelijkheid kunnen voorstellen.