Citizens and Subjects: Aernout Mik

In Citizens and Subjects presenteert Aernout Mik een nieuwe, complexe ‘multichannel’ video-installatie, bestaande uit drie nieuwe werken die zijn ingebed in een architectonische ingreep in het Nederlands Paviljoen. Training Ground (2007), Convergencies (2007) en Mock Up (2007) vormen samen een veelzijdige installatie.

In de ‘two-channel’ installatie Training Ground wordt een fictieve oefening getoond waarin politiemannen methodes voor de arrestatie van vluchtelingen en verschillende technieken van ordehandhaving leren en oefenen. Door herhaling, nabootsing, traagheid, heruitvoering (met verwijzingen naar de film Les maitres fousuit 1954 van Jean Rouch) en het inbouwen van irrationele uitwassen, gaan de scènes van de fictieve oefening geleidelijk over in een serie louterende momenten, waarin gevestigde hiërarchieën van macht en de manier van omgaan met zaken als (illegale) immigratie in het zogeheten Westen in twijfel worden getrokken.

Convergencies is een ‘two-channel’ installatie waarin Mik bestaand documentair beeldmateriaal, dat werd verzameld bij internationale persbureaus, samenvoegt. Hij neemt het idee van de oefening als uitgangspunt om te onderzoeken welke vormen van ‘dreiging’ volgens ons actief moeten worden onderzocht om te kunnen reageren op de algemeen aanwezige gevoelens van verontrusting in de samenleving. Aan immigratie gerelateerd beeldmateriaal wordt hier vervlochten met mediabeelden van oefeningen en werkelijke situaties die gericht zijn op de aanpak van een potentiële aanval of crisis die de lokale of nationale veiligheid in gevaar zou brengen en waarvan de aard soms moeilijk is vast te stellen. Hoewel de betreffende situaties enerzijds vol chaos, verwarring en onvoorspelbaarheid zijn, lijken politie, hulpdiensten, vluchtelingen en slachtoffers de scènes anderzijds met een verbazingwekkend gevoel voor routine te bevolken, alsof gesuggereerd wordt dat deze staat van alertheid tegenwoordig ‘normaal’ is.

De ‘four-channel’ video-installatie Mock Up is een fictief werk dat werd gefilmd in het onbewoonde Nederlandse ‘dorp’ Marnehuizen, een van de grootste militaire oefenterreinen in Europa. In een ‘detentiecentrum’ dat voor deze gelegenheid op het terrein werd gebouwd, wordt een brand-evacuatieoefening in scène gezet. Naast gedetineerden en bewakers zijn brandweer, politie en verscheidene medische teams aanwezig. Daarnaast maakt een groot aantal jongeren deel uit van de cast en doet mee aan de oefening. Door de interactie tussen de volwassenen en de jongeren—Miks verhalen ontwikkelen zich voor de camera zonder gebruik te maken van scripts of repetities—stellen de acteurs de onuitgesproken regels en conventies in deze situatie ter discussie. Ze voegen aan het verloop van de handelingen afwijkend gedrag en absurde acties toe en overladen het werk zodoende met irrationeel spel en daadkrachtige vondsten, als ware dit een uitgelezen gelegenheid waar nieuw vertrouwen in andere mogelijkheden vorm kan krijgen.

Met het project Citizens and Subjects trekt Aernout Mik het versimpelde onderscheid tussen ‘citizens’ (diegenen met rechten en met beschikking over alle voorrechten van het behoren tot een staat of natie) en ‘subjects’ (diegenen die zijn onderworpen aan regels of autoriteit) in twijfel. Enerzijds stelt hij de vraag of we niet allemaal op dezelfde manier onderworpen zijn aan deze verontrustende realiteit. Tegelijkertijd verdiept hij het begrip ‘subject’ tot een persoon die in staat is het onderscheid tussen onderwerping en mogelijke bevrijding te overwinnen. Hij suggereert hiermee metaforisch dat misschien van hieruit nieuwe mogelijkheden kunnen ontstaan.

Programma

lezingenreeks
25.10.–29.11.2007
Citizens and Subjects: Practices and Debates