Fragments of Repair
Een meerdelig project van BAK, basis voor actuele kunst, Utrecht in samenwerking met kunstenaar Kader Attia en dekoloniaal forum La Colonie, Parijs
BAK, basis voor actuele kunst, Utrecht presenteert met trots Fragments of Repair, een meerdelig project bestaande uit een tentoonstelling, collectief studieprogramma en een reeks online/offline bijeenkomsten, in samenwerking met kunstenaar Kader Attia en dekoloniaal forum La Colonie, Parijs.
Over Fragments of Repair
In Fragments of Repair draagt kunstenaar Kader Attia de idee van ‘dekoloniaal herstel’ aan, als een tactiek om de wereldwijde urgentie van collectieve geestelijke gezondheid voor het voetlicht te brengen in een wereld verwond door de Covid-19-pandemie. Letsel, wond en herstel zijn belangrijke concepten in Attia’s kunstenaarschap, met name in relatie tot de materiële en immateriële onrechtvaardigheden van koloniaal geweld die tot op de dag van vandaag voortduren. De huidige omstandigheden brengen dit onrecht nog scherper in beeld en brengen bovendien nieuwe verwondingen aan: chronische onzekerheid, maatschappelijk isolement, uitputting, verlies en angst. Welke paden kan ‘herstel’ bieden – niet als een terugkeer naar eerdere wegen, maar als een traject ingegeven door de roep om dekolonisatie en restitutie – aan het leven tijdens en na het virale en psychologische pandemonium?
Het project bestaat uit meerdere verspreide, onderling verbonden ‘fragmenten’, waaronder Fragments of Repair/Kader Attia, een tentoonstelling van Attia bij BAK in Utrecht; Fragments of Repair/ La Colonie Nomade, een collectief studieprogramma georganiseerd door Françoise Vergès bij La Dynamo de Banlieues Bleues, Pantin, Parijs; en Fragments of Repair/Gatherings, een reeks online lezingen, gesprekken, filmvertoningen en assembly forums die BAK organiseert op bakonline.org. Gedurende het programma maakt Attia een nieuw werk, in de vorm van een twaalfdelige podcast en geluidsinstallatie. Hierin wordt de idee van ‘herstel’ verkend als een concrete praktijk om de psychologische impact van het leven tijdens een pandemie het hoofd te bieden. Dit werk wordt gerealiseerd in samenwerking met Utrechtse studenten en diverse andere partners op gebied van hoger onderwijs en medisch onderzoek. Fragments of Repair is ontwikkeld door Kader Attia en Wietske Maas, in samenspraak met Maria Hlavajova, Rachael Rakes, Françoise Vergès en het team van BAK.
Tentoonstelling Fragments of Repair/Kader Attia
BAK, basis voor actuele kunst, Utrecht
17 april–26 september 2021 (UPDATE – opening 5 juni 2021)
Fragments of Repair/Kader Attia is de eerste uitgebreide solotentoonstelling van Kader Attia in Nederland. De tentoonstelling omvat een constellatie van video’s, collages en sculpturale werken waarin de kunstenaar verschillende thema’s aansnijdt, van architectuur als een vorm van maatschappelijke en psychologische controle, tot geestelijke gezondheidszorg vanuit dekoloniaal perspectief en het idee van restitutie van gestolen objecten als een praktijk van sociale rechtvaardigheid. Met deze thema’s, die nauw verweven zijn met Attia’s langlopende onderzoek naar herstel als dekoloniale strategie, verkent de kunstenaar het verloop van herstelprocessen, in hun maatschappelijke, psychologische en materiële dimensies, in tijden van pandemieën.
Studieprogramma Fragments of Repair/La Colonie Nomade
La Dynamo de Banlieues Bleues, Pantin, Paris
17 april–3 juli 2021La Colonie Nomade is een collectief studieprogramma ontwikkeld en georganiseerd door politicoloog, feminist en dekoloniaal activist Françoise Vergès. Fragments of Repair/La Colonie Nomade draait om de idee van dekoloniaal ‘herstel’ en put daarbij uit dekoloniale strategieën om zo, ondanks de wrede kapitalistische ‘economie van uitputting’, op een betekenisvolle manier te kunnen overleven en tot collectieve praktijken van herstel te komen. Fragments of Repair/La Colonie Nomade markeert de nomadische voorzetting van La Colonie[1] en vindt voor de duur van het studieprogramma onderdak in La Dynamo de Banlieues Bleues, Pantin, Parijs.
Publiek Programma Fragments of Repair/Gatherings
bakonline.org
17 april–1 augustus 2021
Fragments of Repair/Gatherings is een hybride online/offline reeks van lezingen, gesprekken, filmvertoningen en assembly forums, georganiseerd door BAK, omtrent de theorie en praktijk van herstel. Het online openingsprogramma vindt plaats op zaterdag 17 april 2021, 13.30–18.00 uur, en wordt gelivestreamed vanuit BAK in Utrecht en La Dynamo de Banlieues Bleues in Pantin, Parijs. Het programma is te volgen via Zoom en een livestream op bakonline.org. Met bijdragen van onder anderen kunstenaar Kader Attia (Berlijn); BAK’s algemeen en artistiek directeur Maria Hlavajova (Utrecht); BAK senior onderzoeksadviseur en kunsthistoricus Sven Lütticken (Utrecht), BAK-curator Wietske Maas (Utrecht/Berlijn); filosoof Catherine Malabou (Parijs); filosoof en politiek denker Achille Mbembe (Johannesburg); politicoloog, feminist en dekoloniaal activist Françoise Vergès (Parijs).
De online reeks met lezingen, gesprekken, filmvertoningen en assembly forums vindt op tweewekelijkse basis, tussen 2 mei en 1 augustus 2021, plaats bij BAK en op bakonline.org. Met bijdragen van onder anderen schrijver, criticus en curator Olivier Marboeuf (Parijs); curator en onderzoeker op gebied van materiële cultuur en kritisch erfgoed Wayne Modest (Rotterdam/Amsterdam); schrijver en criticus Omedi Ochieng (Granville, OH); medisch antropoloog Stefania Pandolfo (Berkeley, CA); BAK’s curator of public practice Rachael Rakes (Utrecht/Amsterdam); dekoloniaal onderzoeker Rolando Vázquez (Utrecht); politicoloog, feminist en dekoloniaal activist Françoise Vergès (Parijs); en onderzoeker op gebied van strafrechtelijk abolitionisme en activist Ruth Wilson Gilmore (Lissabon).
Nieuw werk van Kader Attia
Tijdens de looptijd van Fragments of Repair zal Kader Attia een nieuw werk maken, in de vorm van een twaalfdelige podcast en geluidsinstallatie, onder de titel Repair & Listen. Dit werk wordt gemaakt in opdracht van en wordt geproduceerd door BAK, in samenwerking met Universiteit Utrecht en verschillende partners op het gebied van hoger onderwijs en medisch onderzoek. Elke aflevering bestaat uit een een-op-een-gesprek tussen de kunstenaar en een in Utrecht of internationaal gevestigde academicus, student of activist die werkzaam is op het gebied van onder meer filosofie, wetenschapsgeschiedenis, economie, psychoanalyse, psychiatrie en sociale epidemiologie. Het werk is gebaseerd op transculturele epistemologie en levenservaringen, en verkent de idee van ‘herstel’ als een concrete praktijk om de psychologische impact van het leven tijdens een pandemie het hoofd te bieden. De gespreksopnames zijn onderdeel van een archief dat niet alleen online toegankelijk is, maar ook deel uit zal maken van een reizende luisterinstallatie die bij verschillende Nederlandse zorg- en academische instellingen tentoongesteld zal worden.
Kader Attia
Kader Attia is een kunstenaar die de verregaande gevolgen van westerse culturele hegemonie en kolonialisme verkent. In zijn onderzoek staan de concepten letsel en herstel centraal, waarmee Attia verschillende kennisgebieden met elkaar verbindt, waaronder architectuur, muziek, psychoanalyse, geneeskunde en traditionele helingsmethoden, en spirituele overtuigingen. In zijn multimediapraktijk – van sculpturen tot filminstallaties – vormt herstel niet een terugkeer naar een ‘ongeschonden’ staat van zijn, maar maakt het juist de immateriële littekens van psychisch letsel zichtbaar. Deze benadering is gebaseerd op Attia’s eigen ervaring van het opgroeien in Algerije en de banlieues van Parijs.
Attia’s werk was te zien in meerdere biënnales, waaronder de Shanghai Biennial; Gwangju Biennial; Manifesta, Palermo; de Biënnale van Venetië; en Documenta, Kassel. Belangrijke solotentoonstellingen zijn onder meer Kader Attia. Remembering the Future, Kunsthaus Zürich, Zürich, 2020, The Museum of Emotion, The Hayward Gallery, Londen, 2019; Scars Remind Us that Our Past is Real, Fundacio Joan Miro, Barcelona, 2018; Roots also grow in concrete, MAC VAL, Vitry-sur-Seine, 2018; Repairing the Invisible, SMAK, Gent, 2017; The Injuries are Here, Musée Cantonal des Beaux Arts, Lausanne, 2015; contre nature, Beirut Art Center, Beirut, 2014; en Continuum of Repair: The Light of Jacob’s Ladder, Whitechapel Gallery, Londen, 2013. Attia’s werk was onderdeel van groepstentoonstellingen in musea als MoMA, New York; Tate Modern, Londen; en Centre Pompidou, Parijs.
Attia’s werk is bekroond met de Marcel Duchamp Prize (2016), de Joan Miró Prize (2016) en de Yanghyun Art Prize (2017). In 2016 richtte Attia La Colonie op in de wijk Gare du Nord in Parijs, als een open ruimte voor dekoloniaal denken, debat en cultureel activisme. Attia is de aangewezen curator voor de 12e Berlin Biennale in 2022. Attia woont en werkt in Berlijn.
La ColonieLa Colonie werd mede opgericht door Attia, en opende haar deuren voor het eerst op 17 oktober 2016. Op die dag vond in 1961 het bloedbad van Parijs plaats: betogers die demonstreerden voor Algerijnse onafhankelijkheid, werden toen door politieagenten aangevallen en vermoord. In de periode 2016-2020 was La Colonie gevestigd in de Parijse wijk Gare du Nord. Vanwege de Covid-19-pandemie, moest zij haar deuren sluiten en begon zij een nomadisch bestaan, dat van start gaat met het project Fragments of Repair in samenwerking met BAK. La Colonie is een open forum voor dekoloniaal denken, debat en cultureel activisme. Samen met kunstenaars, onderzoekers, activisten, lokale bewoners, verschillende culturele en politieke gemeenschappen, en een verscheidenheid aan soorten publiek, tracht La Colonie de voorwaarden van kennisproductie en de alledaagse structuren van samenleven te dekoloniseren, en om zo te doorgronden hoe een toekomst eruit ziet die niet langer verstrikt is in de erfenissen van koloniaal geweld.
[1] La Colonie werd mede-opgericht door Kader Attia en vormde van oktober 2016–juli 2020 een onafhankelijke ruimte voor dekoloniaal denken, debat en cultureel activisme in de wijk Gare du Nord in Parijs. In de zomer van 2020 sloot La Colonie haar deuren, vanwege de Covid-19-pandemie. In het kader van dit project neemt La Colonie een nomadisch bestaan aan, in samenwerking met BAK.
—
De activiteiten van BAK worden mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Gemeente Utrecht. Fragments of Repair is onderdeel van BAK’s langlopende onderzoekstraject Propositions for Non-Fascist Living (2017–doorlopend), en heeft aanvullende financiële steun ontvangen van VSBfonds, Utrecht; BankGiro Loterij Fonds, Amsterdam; BNG Cultuurfonds, Den Haag; Fonds 21, Utrecht; Prins Bernhard Cultuurfonds, Utrecht; Institut français des Pays-Bas, Den Haag; en Institut für Auslandsbeziehungen (ifa), Stuttgart.
BAK’s hoofdpartner op het gebied van onderwijs en onderzoek is Hogeschool voor de Kunsten Utrecht.
